Gert-Jan Weierink is voorzitter van de Historische Vereniging Maartensdijk. Beroepsmatig is hij werkzaam als partner en oprichter van Lobbykracht, adviesbureau in public affairs. Eerder was hij actief voor de VVD, onder meer als wethouder, raadslid en Statenlid.
Wij vroegen hem welk verhaal uit de tweede wereldoorlog in oud Maartensdijk beslist niet vergeten mag worden. Dit is zijn antwoord:

Omdat dit het laatste bericht is in een serie over 75 Jaar Vrijheid dacht ik aan herdenking en bevrijding. Nergens staan die twee uitersten zo dicht bij elkaar als in Westbroek. Daarom – voordat we overgaan naar de vrolijke bevrijding – wil ik graag de trieste Bevrijdingsdag in Westbroek onder de aandacht brengen.
Door een opeenstapeling van misverstanden ontstond daar een schietpartij waarbij 9 Westbroekers en 2 Duitse soldaten het leven lieten. Overigens waren er meer plaatsen in Nederland waar de bevrijding een tragisch verloop kende, onder meer in Maarssen en Utrecht.
Het verhaal van Westbroek is al vele malen verteld, maar een indrukwekkende getuigenis komt van een van de hoofdrolspelers: de inmiddels 101-jarige Marten Mobach. Hij schreef voor St Maerten in 2015 een artikel over zijn rol in dat gebeuren. Klik hier … en even doorbladeren naar bladzijde 12.

Er vielen 11 doden in Westbroek op 5 mei 1945; alleen in Amsterdam en Berkel Rodenrijs vielen die dag meer slachtoffers. Meer informatie over schietpartijen op Bevrijdingsdag 1945 vindt u op de website van de NOS. Klik hier …

Alle artikelen over Bevrijdingsdag in Westbroek vindt u in onderstaande tabel met de zoekterm ‘bevrijdingsdag Westbroek’.

Karien Scholten is schrijfster, fotograaf, filmer en beeldend kunstenaar met een sterke oriëntatie op haar woonplaats Westbroek. Op die manier is zij ook ‘buurtreporter’ voor RTV De Bilt en de Vierklank. Zij schreef twee oorlogsverhalen in het jongste nummer van St Maerten. Wij vroegen haar om één oorlogsverhaal uit Westbroek te noemen dat beslist niet vergeten mag worden.

Westbroek is natuurlijk vooral bekend om de trieste Bevrijdingsdag van 1945. Maar er zijn veel meer verhalen, zoals dat van Teunis van de Bunt, verzetsman uit Westbroek (1913-1944).

Teunis van de Bunt, geboren in Westbroek, was de jongste zoon in een gereformeerd boerengezin met 9 kinderen. Teus mocht verder leren op het gymnasium in Utrecht. In de Tweede Wereldoorlog kreeg hij een aanstelling bij het bevolkingsregister van Amsterdam. Hier werden o.a. de gegevens van circa 70.000 Amsterdamse Joden bewaard. Teus was door zijn werk op het stamkaarten bureau én als verzetsman, in staat hulp te bieden aan onderduikers en Joden. Persoonskaarten werden vervalst of vernietigd . Er werd ‘geknoeid’ met namen, geloof, beroep of voorgeslacht. Overledenen werden ‘tot leven gewekt’ in de administratie van het bevolkingsregister. Veel Joodse kinderen zijn door valse papieren gered.
Op 3 augustus 1944 worden Teunis en 5 collega’s van het Bevolkingsregister gearresteerd, naar kamp Vught getransporteerd en de volgende dag, op 4 augustus 1944, gefusilleerd.

Teunis van de Bunt is opgenomen op de nationale ‘Erelijst van de gevallenen’. In de Erelijst zijn ongeveer 18.000 namen opgenomen. Het bestand is samengesteld uit vijf groepen: Militairen van de Koninklijke Landmacht, Officieren en manschappen van de Koninklijke Marine, Bemanningsleden van Nederlandse koopvaardijschepen, Militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en leden van het Indisch verzet en Verzetsdeelnemers in Nederland.
Teus is één van de drie gevallenen, die zijn geboren in Westbroek (klik hier…).
Zeven van de gevallenen op de erelijst (klik hier …) zijn overleden in Westbroek, waarvan zes op 5 mei 1945.

Alle artikelen over de tweede wereldoorlog in Westbroek vindt u in onderstaande tabel.
De verhalen over verzet en onderduik vindt u met de zoekterm ‘verzet’.

Naar aanleiding van het bericht ‘WO2 in de familie’ van Krischan Hagedoorn (lees hier…), ontvingen wij nog een aanvulling van Alexander Tchernoff, de voorzitter van Stichting Struikelstenen De Bilt.

Naast alle verhalen die in dit bijzondere jaar ook verder naar boven komen – alvast een mooie bundeling in het tijdschrift St Maerten – , wil de Stichting Struikelstenen De Bilt – door middel van zogenaamde struikelstenen de ongeveer 130 Joodse personen uit het huidige grondgebied van de gemeente De Bilt blijvend in onze gedachten houden.
De stenen zijn 10×10 cm met hierop een messingplaatje waarop de naam , geboortedatum en datum en plaats waar zij vermoord zijn door de nazi’s, vermeld zijn. De steen wordt geplaatst vlakbij hun laatste vrijwillig gekozen woonplek.
Een herinnering vanuit de gedachte “zolang wij hen gedenken, blijven zij leven”. Tegelijk ook een leermoment voor onze jongeren om je te realiseren waartoe een oorlog kan leiden.
Via het Joods Monument zijn veel namen bekend maar het uitzoeken van verdere achtergronden, mogelijke nabestaanden e.d. vraagt nog veel onderzoek. Wie was inwoner, wie was hier ondergedoken ? Naast namen zijn vooral verhalen belangrijk.
Hierbij dus tegelijk een oproep aan historici, genealogen en historisch geïnteresseerden ons in dit enkele jaren durende project te ondersteunen.
De stichting trekt samen op met onze twee historische verenigingen, het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen en het Online Museum De Bilt. Een mooi voorbeeld van samenwerken !
Ik verwijs verder graag naar de zeer spoedig te openen site struikelstenendebilt.nl.

Alexander Tchernoff

Toelichting (bron Wikipedia)
Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme.
Demnig brengt deze gedenktekens aan in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten.
De stenen zijn van beton. Op de kop van 10 x 10 cm zit een messing plaatje, waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn gestanst. Demnig plaatst de eerste Stolpersteine in een gemeente nog altijd zelf. Als er vervolgens opnieuw Stolpersteine geplaatst worden, kan dat in overleg door de lokale gemeenschap worden gedaan.