De gemeente Maartensdijk en haar kernen

In Maartensdijk stond tot de samenvoeging per 1 januari 2001 met de gemeente De Bilt het gemeentehuis. Het was hoofdkern van de voormalige gemeente die uit vier kernen bestond.

Historisch gezien was het aantal kernen nog veel groter. In totaal zijn in de geschiedenis elf kernen te onderscheiden:Achterwetering,Achttienhoven,Blauwkapel,de Gagel,Groenekan,Hollandsche Rading,Maartensdijk,Nieuwe Wetering,Steinenburg,Tuindorp en Westbroek.

Een aantal kernen is door herindelingen meerdere keren opgegaan in grotere gemeenten, zoals Achttienhoven dat eerst opging in Westbroek en in 1956 met Westbroek in Maartensdijk, dat sinds 2001 in De Bilt is opgegaan. Achterwetering, Nieuwe Wetering, Groenekan en Hollandsche Rading zijn eerder als buurtschappen van het gerecht Oostveen opgegaan in Maartensdijk. Een aantal kernen is opgegaan in de gemeente Utrecht, zoals Blauwkapel, de Gagel en Tuindorp. De kern Steinenburg is in 1954 al bij de gemeente De Bilt gekomen.

Wij maakten van alle historische kernen een korte beschrijving en waar mogelijk verwijzingen naar artikelen in het tijdschrift St Maerten, die specifiek over de betreffende kern gaan.

Artikelen in St Maerten over de gemeente Maartensdijk
Klik op de link om naar het betreffende tijdschriftnummer te gaan en scroll dan naar de juiste pagina.

NrStM-nrPag.TitelAuteurKernInfo
01link3Van gerecht tot gemeente (over de geschiedenis en archieven)Drs. F.E. BrouwerGemeente Maartensdijk
01link12Dorpen met geschiedenis in gemeente zonder verledenDr. A. DoedensGemeente Maartensdijk
02link3Maartensdijk: twee-sporenlandRedactieGemeente Maartensdijk
02link11Groot gevaar voor schromelijke ongeluk.Leo FijenGemeente Maartensdijk
02link15Spoorlijn door Maartensdijk. Enig in zijn soort.Joost MiddelhoffGemeente Maartensdijk
04link3Inleiding tot Exodus (mei 1945)RedactieGemeente Maartensdijk
06link7Tuinbouw in de gemeente MaartensdijkKoos KolenbranderGemeente Maartensdijk
06link14Klokken van MaartensdijkN.AdemaGemeente Maartensdijk
06link21De dorpen van Maartensdijk op oude kaartenDr. A. DoedensGemeente Maartensdijk
07link3Gemeente Maartensdijk een eeuw geledenLeo FijenGemeente Maartensdijk
07link10Maartensdijkse klederdrachtKoos KolenbranderGemeente Maartensdijk
08linkThemanummer Adventkapel in Hollandsche RadingGemeente Maartensdijk ,Kern Hollandsche Rading
09linkJubileumnummer Bijzondere kaartenGemeente Maartensdijk ,Kern Maartensdijk ,Kern Groenekan ,Kern Hollandsche Rading, Kern Westbroek ,Kern Achttienhoven
09link3De ontginningenD. KoenGemeente Maartensdijk
09link13De Eemvaart over Maartensdijks grondgebiedD. KoenGemeente Maartensdijk
10link14De hofstede van de Vrouwe van EltenL.v.d. BrinkGemeente Maartensdijk
11link3Veertig jaar geleden afschaffing van landelijk fenomeen (Maartensdijkse Tol)Leo FijenGemeente Maartensdijk
11link10De Afscheiding te Westbroek, Achttienhoven en MaartensdijkFenna BrouwerGemeente Maartensdijk
speciallink4De schilderingen op de toren van de kerk in Westbroek, onderbouw van de toren, constructie schipW. Haakma WagenaarGemeente Maartensdijk, Kern Westbroek ,Kern Achttienhoven
13link36Maartensdijk bevrijd 1945Koos KolenbranderGemeente Maartensdijk
13link38Verzoek en vervolg (Oproep}Wim HoebinkGemeente Maartensdijk
13linkThemanummer Vijftig jaar bevrijdingGemeente Maartensdijk ,Kern Maartensdijk ,Kern Groenekan ,Kern Hollandsche Rading, Kern Westbroek ,Kern Achttienhoven
14link17De bibliotheek in MaartensdijkJettie VerwerGemeente Maartensdijk
15link22Historische Schatten in MaartensdijkseLeen de RaadtGemeente Maartensdijk
16link4De Wapens van Maartensdijk,Westbroek en AchttienhovenFenna BrouwerGemeente Maartensdijk
16link7De uitbreiding van 1953Koos kolenbranderGemeente Maartensdijk
18link31900 - 2000 Honderd jaar in beeld en woordKoos Kolenbrander en Maurits SchmidtGemeente Maartensdijk
18linkThemanummer Honderd jaar in beeld en woordGemeente Maartensdijk ,Kern Maartensdijk
19link29Historische Snippers (over Archieven)Brita PilgerGemeente Maartensdijk
19link30Open Monumentendag in de gemeenteLous de RaadtGemeente Maartensdijk
20linkThemanummer Miescisko (foto's Frits Jansen)Koos Kolenbrander en Maurits SchmidtGemeente Maartensdijk
21link18De komst van het licht in MaartensdijkWim HoebinkGemeente Maartensdijk
22link40Molenwiek of iets fraais op het viaduct? Dat zal de burgemeester zelf wel weten.Koos Kolenbrander en Maurits SchmidtGemeente Maartensdijk
22link4Charles Weddepohl (1902-1976) beeldhouwer in MaartensdijkWim HoebinkGemeente Maartensdijk ,Kern Hollandsche Rading
23link4De NachtwachtE.du MeeGemeente Maartensdijk
24linkThemanummer De herindelingGemeente Maartensdijk
24link4Teloorgang van een boerengemeenschapKoos Kolenbrander en Maurits SchmidtGemeente Maartensdijk
24link15Herindeling door de eeuwenLouis van den BrinkGemeente Maartensdijk
24link31Van herberg tot gemeentehuisLous de Raadt en Jettie VerwerGemeente Maartensdijk
24link43De ambtelijke organisatie na de herindelingKoos KolenbranderGemeente Maartensdijk
24link46Verenigingnieuws 2002A.E. Zoetebiert-KluyverGemeente Maartensdijk
25link3Veen toen, nu landschapWim BaasGemeente Maartensdijk
28link23Het water in het Maartensdijks landschapWim BaasGemeente Maartensdijk
28link33De vragtveertarievenLiesbeth du MeeGemeente Maartensdijk
29link22Oude maten en gewichtenLiesbeth du MeeGemeente Maartensdijk
30alinkThemanummer Annexaties en A27 (30a en 30b)Gemeente Maartensdijk
30alink4A27 Een halve eeuw van plan tot realisatieE.Both-Voskuil en L. de RaadtGemeente Maartensdijk
30alink12De strijd tegen de overlast van de A27Henk van Gend en Rob KlaassenGemeente Maartensdijk
30alink28Groenekan en het zand voor de A27Wim HoebinkGemeente Maartensdijk ,Kern Groenekan
30blink4Het stinkgat in Goenekan. Van stortplaats tot stiltegebiedWim HoebinkGemeente Maartensdijk
30blink15Stichting Stop Geluidshinder MaartensdijkArthur EvertsGemeente Maartensdijk ,Kern Maartensdijk ,Kern Hollandsche Rading
30blink27En dan het jongste nieuws: Schrijft SSGM geschiedenis?Arthur EvertsGemeente Maartensdijk
31link2Frans Nicolaas Marius Eijck van ZuijlichemAda van DeijkGemeente Maartensdijk
32link24De wandborden in de nieuwe Mathildezaal.Anne DoedensGemeente Maartensdijk
33linkJubileumnummer Omliggende gemeentenGemeente Maartensdijk
33link8Oproerigheid der boeren in Gooiland in1588B. De LigtGemeente Maartensdijk
33link18De wolvenjacht van 1593 in Het StichtWallie SmitsGemeente Maartensdijk
33link25Tienhovens kerkklok in donkere dagenW.J.A. van 't EindeGemeente Maartensdijk
33link31Pijnenburg landgoed uit de zeventiende eeuwHans BronkhorstGemeente Maartensdijk
33link40Aan Pijnenburg (ode)Gemeente Maartensdijk
33link41Historie van het NonnelandW.F.AlleijnGemeente Maartensdijk
33link44De veepest van 1744 en 1769Wallie SmitsGemeente Maartensdijk
33link53Een gemeentelijke herindeling die niet doorgingLies Haan-BeerendsGemeente Maartensdijk
33link62LandlopersF.BlauwendraadGemeente Maartensdijk
33link63Je voelt je toch Utrechter (Dr.A.van Hulzen)Koos Kolenbrander en Maurits SchmidtGemeente Maartensdijk
34link2Molens aan het Zwarte WaterE.du MeeGemeente Maartensdijk
34link9Burgemeester ds.C.van der Voorst van ZijpAnne DoedensGemeente Maartensdijk
34link16Het dorpse gevoel bij voetballen voor SVMLeo FijenGemeente Maartensdijk
34link19Tennisvereniging TautenburgKoos KolenbranderGemeente Maartensdijk
35linkThemanummer Gereformeerde kerkGemeente Maartensdijk
35link2Nederland, Maartensdijk en de gereformeerdenAnne DoedensGemeente Maartensdijk
35link8Ooit gereformeerd (19e eeuws fragment)Harry ZantingGemeente Maartensdijk
36link2Het Kadaster van 1832 Oorsprong, organisatie en gebruiksmogelijkhedenDick WijmerGemeente Maartensdijk
36link7Maartensdijk in 1832 Over belastingen en lokale geschiedenisDr. Anne DoedensGemeente Maartensdijk
36link20Van Streekarchief naar Regionaal Historisch CentrumDrs.Jaap BerghoefGemeente Maartensdijk
37link2Lous de Raadt: We moeten de jeugd zien te pakkenKoos Kolenbrander en Maurits SchmidtGemeente Maartensdijk
37link15Landbouw in Maartensdijk omstreeks 1800Lous de RaadtGemeente Maartensdijk
38link2Tandarts-kwelling of zegenFrans KlokGemeente Maartensdijk
38link11Bevrijding MaartensdijkKoos KolenbranderGemeente Maartensdijk
38link13Ook dat vragen we de wijkzuster! (Groene kruis)Vincent van der LindenGemeente Maartensdijk
40link3Honderd jaar zusterwerk (Groene kruis)Hilde de Haan en A.SchrasGemeente Maartensdijk
42link7De vogelwereld in de afgelopen 40 jaarL.J. DraaijerGemeente Maartensdijk
43alinkJubileumnummer: Feest in de gemeente MaartensdijkGemeente Maartensdijk
43blinkJubileumnummer: Feest in de gemeente MaartensdijkGemeente Maartensdijk
46link44Madelinus in MaartensdijkL.van der Turk, A. CruysheerGemeente Maartensdijk
47link3Historische Vereniging koopt ADO-speelgoedA.LakerGemeente Maartensdijk
47link7Vliegveld Hilversum 75 jaarK. van Aggelen, K. Pijpers en redactieGemeente Maartensdijk, Kern Hollandsche Rading
50link20Arnoldus Buchelius en de ramen in de kerken in Maartensdijk en WestbroekG. BoorsmaGemeente Maartensdijk
51linkThemanummer: Kunst in MaartensdijkL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link4Gretha en Adri PieckL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link6Hendrik J.BellaardL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link8Dik GerritsL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link10Dolf ZwerverL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link12Mar DiemelL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link14Charles WeddepohlE.du MeeGemeente Maartensdijk
51link16Hans SibbeleeL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link18Luigi en Sophie de LermaL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link20Joop van AmstelL. du Mee en J. VerwerGemeente Maartensdijk
51link22Over Westbroek, Achttienhoven en De Bilts verre verledenA. DoedensGemeente Maartensdijk, kern Westbroek, kern Achttienhoven
52link26De canon van MaartensdijkL. du Mee en redactieGemeente Maartensdijk
53link20Zes kernen, zes tentoonstellingenB. van den BoschGemeente Maartensdijk
54link5Maartensdijkse schuttenK. FloorGemeente Maartensdijk
54link12De Utrechtse venenT. WilminkGemeente Maartensdijk
54link17De Maartensdijkse MinipoldertopdrieK. FloorGemeente Maartensdijk
55link10Herbertskop en de dertig hoevenWeia ReinboudGemeente Maartensdijk, kern TuindorpOostveen, de Bilt,
55link15Taalkundige aanpassing straatnamenRedactie, K.FloorGemeente Maartensdijk, kern Hollandsche RadingVuurse Dreef, Vuursche Dreef
56link2Tolheffing bij koninklijk besluitKees FloorGemeente Maartensdijk, Kern Maartensdijktolheffing, gemeentetol, bijtol, verpachting, tarieven
56link12Het was niet alles animositeit rond die tollenFrank KlokGemeente Maartensdijk, Kern Maartensdijk, Kern GroenekanTeus van Rooijen, WO2, directeur NS
56link23Een andere kijk op het ontstaan van de naam: het Zwarte WaterRob Hufen Hzn.Gemeente Maartensdijk, kern Tuindorp, kern WestbroekAqua Nigra, slag bij Westbroek, Joost van Lalaing, 1471
57link4Postale zaken in GroenekanFrank KlokGemeente Maartensdijk, Kern Maartensdijk, Kern GroenekanGeschiedenis van de post , Willem Barneveld, Cor Barneveld, postkantoorhouder, posttrein, besteller, Bleeker, Wim Klein, Leen van der Voortgeldverkeer, dienstfiets,
57link25Nieuwe Hollandsche Waterlinie - vloek of zegen?Frank KlokGemeente Maartensdijk, Kern Maartensdijk, Kern GroenekanGemeentebestuur verzoekt ministerie van oorlog om versoepeling van de beperkingen door de kringenwet. Gemeente De Bilt weigert adhesie te betuigen
59link28De genese van de Historische Vereniging MaartensdijkFrank Klok en Tonneke WilminkGemeente MaartensdijkHans Stevens, Anne Doedens, Koos Kolenbrander
60link3Bepaling van de grenzen van MaartensdijkKees FloorGemeente MaartensdijkDe gemeentegrenzen van Maartensdijk werden volgens de daarvan opgestelde, bewaard gebleven documenten voor het eerst formeel opgemeten en vastgelegd op 26 april 1818.
61link3De prehistorie van de Historische Vereniging MaartensdijkFrank KlokGemeente MaartensdijkVer voordat er sprake is van een groepje historisch angehauchten, die met elkaar de lokale geschiedenis bestuderen, is Els de Bouter (1935-2021) in haar eentje al bezig de geschiedenis van Groenekan te documenteren.
61link6Fortenoefening 1881Kees FloorGemeente MaartensdijkNieuwe Hollandsche Waterlinie. Mobilisatie en gevechtsoefening in de forten De Gagel, Blauwkapel, Ruigenhoek en Voordorp.
61link12Noorderpark Herinrichting van het landschap tussen Utrecht en het GooiFrank KlokGemeente MaartensdijkHet Noorderpark, ruwweg het gebied tussen de stad Utrecht, het Gooi, de Vecht en De Bilt kent een lange voorgeschiedenis. Dit is het verhaal van de landinrichting cq herinrichting tussen 1985 en 2013
62link10De grenswijziging van 1830. Waterlinie dicteert grensscheidingKees FloorGemeente Maartensdijk, kern MaartensdijkIn 1830 ging ruim 90 hectare grondgebied van Maartensdijk over naar Utrecht. Was het pure gebiedshonger, die de Utrechters ertoe dreef een deel van Maartensdijk te annexeren?
62link16Rovere is Italiaans voor eik. Buitenplaats RovéresteinRonald van ImmerseelGemeente Maartensdijk, gemeente Lage VuurscheRovérestein is een verborgen parel in de Laagte van Pijnenburg op de grens van de hogere beboste zandgronden van de Utrechtse Heuvelrug en het lagergelegen veenweidegebied.
62link24Over herinrichting en herindeling Naschrift bij ‘Noorderpark Herinrichting van het landschap tussen Utrecht en het Gooi’Van de redactieGemeente MaartensdijkDe redactie ontving twee reacties op het artikel van Frank Klok in de StM 61 over de herinrichting van het Noorderpark. Reacties van twee bekende en gewaardeerde auteurs: de bekende historicus Anne Doedens en oud-redactielid Wim Hoebink
63link18‘Gemeentehuiskaart’ broddelwerkKees FloorGemeente De Bilt, Gemeente Maartensdijk, Kern Maartensdijk Caarte van de Landen gelegen onder Oostveen, bestaande in de gehuchten van Herverscop, Maertensdijck, Agterweteringe, Nieuwe en Bisschopswetering, Blaucapel, Twaalf en Zes Hoeven
65link34De Kuyperkaartjes van MaartensdijkKees FloorGemeente MaartensdijkIn 1871 verscheen de Gemeente-atlas van Nederland. Daartoe waren alle toenmalige gemeenten, waaronder Maartensdijk, in kaart gebracht door Jakob Kuyper.
66link23De kernen van de voormalige gemeente Maartensdijk en het slavernijverledenAntonie van HarteveldGemeente De Bilt, Gemeente Maartensdijk, Kern Maartensdijk, Kern Westbroek, Kern Achttienhoven, Kern GroenekanOp basis van het onderzoek, dat Dick Berents en Anne Doedens in opdracht van de gemeente hebben verricht: “De Bilt en zijn slavernijverleden.”