Rustenhoven, van ontginning en hofstede naar buitenplaats door Geert Boorsma
Film over het barometermuseum, de website van Bert Bolle, bronvermelding en twee reacties op het artikel met waardevolle aanvullingen.
Bepaling van de grenzen van Maartensdijk door Kees Floor
Meer info, afbeeldingen in kleur en bronvermelding.
Struikelstenen voor Spoorlaan 57, Hollandsche Rading door Evert Theunissen en DouweTijsma
Film (RTV De Bilt) over Spoorlaan 57 en meer over Hans Nesna.
Sweerts en de Britse geheime dienst in Hollandsche Rading door Jochem Botman
Jochem Botman.

---

---

---

Rustenhoven

Rustenhoven, van ontginning en hofstede naar buitenplaats door Geert Boorsma

Het barometermuseum

Als aanvulling op de tekst tonen wij u een korte film uit 1997 onder de titel ‘Het barometermuseum’. De film is gemaakt in 1997 door Fons Pennings – PenningsMedia Zeist. In 2012 is de film op YouTube gezet. De Historische Vereniging Maartensdijk bewaart een kopie van deze film.

Fons Pennings beschreef het ontstaan van deze film in een emailbericht aan onze vereniging: “Leuk dat dit filmpje opdook.
Het is gemaakt in 1997 op 27 maart, aldus een muf ruikende agenda.
Ik herinner me de gastvrijheid van Bert Bolle en natuurlijk die enorme thermometer in de hal van het gebouw. En ook zijn voornemen om te gaan emigreren, zijn gemopper op Nederland. Hij vond het ondernemingsklimaat in Nederland benauwend, als ik me goed herinner.
De reportage was onderdeel van het dagelijks programma Weer & Verkeer van RTL5, waar naast het weerpraatje van Peter Timofeeff (en later ook Helga van Leur) ook plaats was voor een gefilmd achtergrondverhaal. RTL lanceerde op 1 januari 1997 een nieuwe tv-zender, waar in Weer & Verkeer centraal stond: RTL5 Weer en Verkeer. Ik heb ruim 100 reportages gemaakt.”

De website van Bert Bolle

Bronvermelding

De auteur (Geert Boorsma) is voor de opzet van zijn publicatie over Rustenhoven schatplichtig aan het boekje Buitenplaats Rustenhoven van Bert Bolle uit 2012. Dit boek is digitaal in te zien via deze link: Buitenplaats Rustenhoven, SCEM-uitgeverij, 2012 .
Daarnaast is eigen onderzoek gedaan, onder meer bij het RHC Vecht en Venen en het Utrechts Archief. Verder werden diverse andere boeken en bronnen geraadpleegd.

• Bert Bolle, Buitenplaats Rustenhoven, SCEM-uitgeverij, 2012.
• Martha Scholten, Het Heilig-Kruisgasthuis te Utrecht. 1408-1505, 1990, doctoraalscriptie, UvU, (inventaris nr. DK-2002-132).
• Bert Bolle, Grolle Bolle, Denmark, Australië, 2012
• Openbaar kunstbezit “Kunstschrift”, mei 2020
• J. van Herwaarden, Opgelegde bedevaarten (Assen-Amsterdam: Van Gorcum, 1978) p. 701, 706 (nr. 71), vgl. p. 212 en 522, noten 183-184: drie Antwerpenaren veroordeeld tot een bedevaart naar het Heilige Kruisgasthuis bij Utrecht.
• St.Maerten nr. 45, december 2013,’ De kist van de baron’, Lex van Boetzelaer. Klik hier …
• Hanny Alders, ‘Jan van Scorel, een leven in schetsen’, Uitgeverij Conserve, 1995
• Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen: Twee brieven en een tekening m.b.t. het verplaatsen van de grafkelder. Archief van Maartensdijk 1926-1957 (1034). Klik hier …
• G.Mulder, Historie van de Dorpskerk te Maartensdijk, Parel Promotie, 2012
• Maria Laméris, Markant Maartensdijk, 1997
• Meertens Instituut. Bedevaarten in Nederland. Klik hier .
• Online Museum De Bilt over Rustenhoven. Klik hier …
• De Vierklank. Maartensdijk bakermat van de ondergrondse pers. Klik hier …

Aanvulling dd 13 juli 2021

Van de heer G.V. Boumeester ontvingen we de volgende reactie op het artikel over Rustenhoven:
Met veel genoegen ben ik al jaren lid van de Historische Vereniging Maartensdjik en lees bij het uitkomen van de St. Maerten dit blad van begin tot einde. Bij het laatste nummer was dit zeker het geval gezien het artikel over Rustenhoven, het huis waar zoals ook het stuk mee eindigt mijn grootvader jaren heeft gewoond. Mijn complimenten voor het stuk, maar enkele kleine toevoegingen en correcties, in de hoop hiermee te helpen aan de geschiedschrijving van Maartensdijk:

• Naar aanleiding van de gasthuizen in Utrecht: Wellicht niet als gasthuis te zien, maar het Evert Zoudenbalchhuis (opgericht in 1491, voor wezen) heeft tot midden vorige eeuw wezen opgevangen en bestaat nog steeds als fonds voor jeugd in acute nood in Utrecht (red. de Stichting Evert Zoudenbalch Huis is sinds 1963 gevestigd in het Evert Zoudenbalchhuis aan de Nieuwegracht 98 in Utrecht);
• Mijn grootvader was niet de man die aan de basis van de AKU en de KLM stond, dat was zijn vader, Dr. F.H. Fentener van Vlissingen. Aangezien mijn gootvader van 1907 was zou het oprichten van een vennootschap in 1919 wellicht ook wat ambitieus geweest zijn.
• De verkoop in 1919 aan Klever is mogelijk via een veiling gegaan, er bestaat tenminste een veilingbrochure van de verkoop met beschrijving van Rustenhoven, grond en diverse gebouwen;.
• De schenking door Jacoba Lugt – Klever aan Utrechts Landschap werd vooraf gegaan door aankopen van stukken grond in voorafgaande jaren en startte met de intentie om het geheel (inclusief Rustenhoven en overige huizen) aan het Utrechts Landschap te schenken. Vanwege een negatieve exploitatie werd uiteindelijk besloten alleen de genoemde 90 ha bosgrond aan het Utrechts Landschap te schenken en ruwweg 30 ha bij Rustenhoven te behouden.

Aanvulling dd 4 september 2021

Wij ontvingen van ons lid mevrouw Louise van Amstel een reactie op het artikel van Geert Boorsma met een verwijzing naar de Fondation Custodia. Waarvoor onze hartelijke dank!

In 1947 hebben Frits Lugt en zijn echtgenote To Lugt-Klever de stichting Custodia (“Fondation Custodia”) opgericht en hun indrukwekkende collectie een plek gegeven in l’hôtel Turgot. Een particulier herenhuis uit de 18e eeuw in het VIIe arrondissement in Parijs, een paar stappen verwijderd van de Assemblée Nationale. Het is – volgens de stichting – een van de belangrijkste collecties met oude tekeningen, etsen en kunstenaarsbrieven in particuliere handen.
Via deze site (in Frans en Engels) vonden wij ook een aantal video’s op het youtubekanaal Fondation Custodia. Interessante informatie over de collectie en prima materiaal om uw Frans op te halen (mevrouw van Amstel was lerares Frans). Een Nederlandse documentaire over Frits Lugt en de collectie wordt bewaard door onze historische vereniging.

Naar boven

---

---

---

Grenzen

Bepaling van de grenzen van Maartensdijk door Kees Floor

Dit artikel van Kees Floor vormt een mooie aanvulling op twee eerdere artikelen over de grensbepalingen in eerdere nummers van St Maerten. Hieronder kunt u deze artikelen aanklikken.

• ‘De oude grenzen van Westbroek en Achttienhoven’ van Lous de Raadt (St Maerten nr 10, 1993)
• ‘Het kadaster van 1832’ van Dick Wijmer (St Maerten nr 36, 2009).

Afbeeldingen (in kleur)

Originele foto’s (in kleur) uit het artikel. Alle foto’s zijn voorzien van een uitgebreide toelichting.
Klik op de filmstrip voor een diavoorstelling met grote foto’s. U kunt alle foto’s bekijken met de links/rechts symbooltjes op de foto. Druk op esc om terug te keren.

Bronvermelding

1. In de Franse tijd werd een begin gemaakt met de voorbereidingen voor de instelling van het ‘Keizerlijk Kadaster’. In een draaiboek, de zogeheten Méthodique Verzameling, was vastgelegd hoe de landmeters te werk moesten gaan.
   Bron: Methodique verzameling der wetten, decreten, reglementen, instructiën en decisiën, betrekkelijk het Cadaster van het Fransche Rijk, eerste deel. Amsterdam 1812.
2. Aanvankelijk verliep het proces echter uiterst traag; de gemeenten Maartensdijk, Achttienhoven en Westbroek waren pas in 1818 aan de beurt.
   Bron: Het Utrechts Archief, toegang 1294, inv.nrs. 2689 (Zuilen 1812, Maarssen) en 3799 (Westbroek, Achttienhoven, Maartensdijk, Zuilen 1818).
3. De registers van uitgaande stukken van de gemeente Maartensdijk en correspondentie van maire Eyck van Maartensdijk en de eerdergenoemde, in 1812 in de regio werkzame landmeter Van Duijn met de gemeente Utrecht geven het overtuigend bewijs voor een grensbepaling in 1812.
   Bron registers: Archief gemeente Maartensdijk 1811-1925, Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen, Breukelen (RHCVV), toegang 1019, inv.nr. 27
   Bron correspondentie: D.W.C. Schuylenburg, Aanteekeningen over de grenzen der gemeenten Utrecht en de Bilt in den aanvang der 19e eeuw, ca 1910, Het Utrechts Archief, toegang 4001, Inv. nr. 6, scans 2 en 3.
4. Kennisgeving van ophanden zijnde activiteiten ter voorbereiding van het Kadaster in Breukelen en de overige gemeenten van het kanton Maarssen.
   Bron: Archief gerecht Westbroek 1625-1813, RHCVV toegang 1047, inv.nr 281-2.

Naar boven

---

---

Struikelstenen

Struikelstenen voor Spoorlaan 57, Hollandsche Rading door Evert Theunissen en DouweTijsma

Op 4 maart 2020 is de Stichting Struikelstenen De Bilt opgericht. Een struikelsteen (Stolperstein) is een gedenksteen van 10 bij 10 cm die geplaatst wordt bij de woning waar in de oorlog een slachtoffer van de Holocaust heeft gewoond. Doel van de stichting is het plaatsen van struikelstenen ter herinnering aan de weggevoerde en later omgekomen inwoners van de huidige gemeente De Bilt. Klik hier .. voor meer info.

Het verhaal van Spoorlaan 57 in Hollandsche Rading

Hans Jansen = Hans Nesna

Hans Jansen, die zo’n belangrijke rol heeft gespeeld in het verhaal van de familie Friedheim, was een schrijver en journalist met het pseudoniem Nesna. Na de oorlog, in 1946, maakte hij als geaccrediteerde Engelse oorlogscorrespondent een reportage van een reis naar het verwoeste Duitsland met Sem Presser. Hij schreef blijspelen, kluchten en serieuze toneelstukken (onder meer ‘De troubadour van Loosdrecht’ met Ko van Dijk). Verder schreef hij nog teksten voor de radio. In St Maerten 58 heeft Geert Boorsma geschreven over Hans Nesna en zijn boek ‘Hongerprocessie’ over de hongerwinter van 1944-1945. Klik hier … voor het artikel dat is te vinden op pagina 44.
Erratum: In dit artikel staat dat Nesna woonde op Spoorlaan 57, maar dat moet zijn 59 (op 57 woonde de familie Friedheim). Verder is er een foto met het bijschrift ‘Hans Nesna met zoon Kees …’; dit moet zijn ‘Hans Nesna met zoon Loet …’ (bron: kleinzoon Jelle Nesna).

Naar boven

---

---

Sweerts

Sweerts en de Britse geheime dienst in Hollandsche Rading door Jochem Botman

Naar boven

---

---