De Tollen van Maartensdijk en Blauwkapel

Aanleg en beheer van wat nu de Tolakkerweg heet, stammen uit de vroege negentiende eeuw en waren een particuliere aangelegenheid. Op 15 mei 1825 kregen jonkheer Jan de Rovere van Breugel en F.C. Muysken van wegen- en  kanalenbouwer koning Willem l het recht om tol te heffen voor de weg van Utrecht via  Blauwkapel en Maartensdijk naar Den Dolder, met een aftakking over de Tolakkersteeg naar de Rading. De te innen tollen moesten dienen om de bestrating van deze weg te  bekostigen (Bron:Online Museum De Bilt).
Er kwamen tollen in Maartensdijk en Blauwkapel. In 1884 nam de gemeente Maartensdijk het onderhoud van de Tolakkerweg en het recht om tol te heffen over.

De tol bij Maartensdijk was gevestigde op de hoek van de Dorpsweg en de Koningin Wilhelminaweg. Het oude tolhuis is nog steeds zichtbaar. Deze tol is roemrucht en wordt uitvoerig beschreven in het dossier ‘De Tol van Maartensdijk in het nieuws’.

Het tolhuis van Maartensdijk in 1910. De rechtdoor gaande weg is de huidige Koningin Wilhelminaweg.

De tol voor Blauwkapel was gesitueerd aan het begin van de Hoge Dijk naar Blauwkapel, bij de afslag naar de Ezelsdijk. Deze omschrijving is anno 2019 nogal cryptisch, omdat de oorspronkelijke namen in vergetelheid zijn geraakt, maar tot de tweede wereldoorlog wisten Utrechters en Tuindorpers precies wat daarmee bedoeld werd. Gelukkig is er een prachtige beschrijving van de situatie op de website van Buurtvereniging Ezelsdijk.

De tol bij het begin van de Hogedijk naar Blauwkapel in 1932. Het witte huis rechts op de foto is het tolhuis aan het begin van de Hogedijk.

De Hogedijk is het verlengde van de Blauwkapelseweg in Utrecht en heet sinds 31 oktober 1958 de Prof. Jordanlaan (vanaf de bevrijding tot 1958 heette de Hogedijk “President Rooseveltweg”). De Hogedijk vormde samen met de Kapelstraat en de Blauwkapelseweg het begin van de rijksweg van Utrecht naar Hilversum.
Bij de ingang van de Hogedijk was sinds 3 september 1834 een tol. Het witte tolhuis stond aan de Ezelsdijk bij de toegang tot de Hogedijk, vlak bij het huidige eerste huis van de Jordanlaan.
Met de komst van de Eykmanlaan (1960) en later de rotonde met de Kardinaal de Jongweg veranderde de situatie ingrijpend. De locatie van het tolhuis is nu het Eykmanplein (de rotonde).
Het tolhuis werd gesloopt bij de aanleg van de Eykmanlaan, maar eerder al (in 1935) werd de tol verplaatst naar het einde van de Hogedijk ter hoogte van de Magnuslaan, omdat er via Tuindorp een sluiproute was ontstaan.
De Blauwkapelse Tol werd gelijk met de Maartensdijkse Tol opgeheven in 1953.

Terug naar de inleiding …