Een bijzonder oorlogsverhaal uit Groenekan

Geplaatst op door

De archiefgroep ontving eind februari mail uit Guatemala!
“Vanuit mijn woonplaats Guatemala, waar ik alweer ruim zestien jaar woonachtig ben, doe ik onderzoek naar mijn familie. Het doel is om een boek te schrijven over de belevenissen van mijn grootvader, die opgroeide in Groenekan. Zijn gezin bestond uit Adrianus de Bruin (1894), Petertje van den Brink (1896), Adrianus de Bruin (1923, mijn opa) en Willy de Bruin (1926, later Tieland). Ze woonden aan de Koningin Wilhelminaweg, ik meen op nummer 485. Als ik het goed begrijp heette deze weg eerder de Utrechtseweg.”
W.g. Jacco de Bruin

De auteur vertelde in een volgend bericht een bijzonder verhaal:

Een Duitse soldaat komt bij de kleermaker in Groenekan …

“Mijn opa vertelde me over de jonge Duitse soldaat die op een dag thuis in Groenekan langs kwam om zijn broek te laten repareren door mijn overgrootvader, die kleermaker was. Vanwege de nabijheid van Fort Blauwkapel, waar Duitse soldaten gelegerd waren, ging men voor kapotte broeken en andere kledingstukken geregeld naar kleermaker De Bruin, even verderop aan de Utrechtseweg in Groenekan. Terwijl de soldaten in hun onderbroek zaten te wachten, ontstonden er regelmatig gesprekken met mijn opa en zijn moeder, mijn overgrootmoeder. Zo was er eens een jonge Duitser, rond de zeventien jaar oud, die vertelde hoe erg hij zijn moeder in Duitsland miste en hij helemaal niet wilde vechten in Nederland. Mijn overgrootmoeder en opa boden hem een luisterend oor en toen zijn broek weer heel was ging hij lopend terug naar de kazerne. Toen de jongen al een eind op weg was kwam mijn opa er achter dat hij zijn geweer in de gang had laten staan, want geweren mochten van moeder nooit mee naar binnen. Vlug holde mijn opa naar buiten en haalde de jonge Duitser uiteindelijk in. De soldaat ging direct mee terug en barstte vervolgens in de gang in huilen uit. Snikkend vertelde hij dat hij zwaar gestraft zou zijn als hij zich zonder geweer in de kazerne had gemeld.”

“Uit zo´n anecdote kun je een heleboel opmaken natuurlijk. Deels natuurlijk compassie, mijn overgrootmoeder als moederfiguur voor ontheemde Duitse jongens, die tegen wil en dank in Fort Blauwkapel zaten, maar ook het feit dat ze regelmatig Duitsers over de vloer hadden. Werd dat niet vreemd gevonden door de buren?”

Uniek filmmateriaal uit Westbroek (1946)

Geplaatst op door

Karien Scholten, bekend Westbroekse en lid van de redactie van St Maerten, kreeg onlangs uniek filmmateriaal in handen met tal van bekende gezichten. De film is waarschijnlijk gemaakt door Jan van Vliet, de zoon van de toenmalige gemeentesecretaris Korstiaan van Vliet. De aanleiding was de viering van de geboorte van een ‘bevrijdingskind’, dat geboren werd negen maanden na de bevrijding. Met de oorlog nog vers in het geheugen, werd het een fantastisch feest.

Karien selecteerde en monteerde een film van 5 minuten, die nu online bekekenen kan worden. Onder de film vindt u de synopsis met uitleg van Karien. En daaronder vindt u nog een uitnodiging om op de film te reageren.

Filmbeelden uit februari 1946.
Locatie: In en om het doktershuis, De Blauwhoef, in Achttienhoven (Westbroek)
Gefilmd door: vermoedelijk Jan van Vliet, zoon van de toenmalige gemeentesecretaris

Film in drie bedrijven:
Na het vertrek van dokter Welffer en zijn vrouw in 1941 hadden dhr. en mw. Broere hun intrek genomen in het doktershuis (eigendom van de gemeenschap). Dokter Broere was toen de nieuwe huisarts van Westbroek-Achttienhoven. Op 18 februari 1946, negen maanden na de bevrijding, werd hun zoon André geboren, een kind van hoop op betere tijden. Met muziek en nog veel meer werd de eerstgeborene in het doktersgezin welkom geheten.
1. Op een besneeuwde zaterdagochtend bracht Muziekvereniging De Vriendenkring in optocht een aubade aan het gezin. Namens de dorpsgemeenschap boden zij daarbij een hobbelpaard aan. Voor het huis staat het echtpaar Broere met familieleden en vrienden. Ook dhr. Van der Meijden van de wasfabriek staat hier tussen.
Dirigent van De Vriendenkring was toen dhr. Wisman. Hij kwam in legeruniform, want was beroepsmilitair en tevens dirigent van De Huzaren van Boreel. Dhr. Wisman gaf ook les bij De Vriendenkring. Hij was streng. Hij woonde aan het eind van de dr. Welfferweg en zat in de oorlog op het distributiekantoor.
Op de film zijn enkele leden van De Vriendenkring te herkennen:
Frits van ’t Veld, één van de jongens die het hobbelpaard draagt. Hij was leerling bij De Vriendenkring en speelde bugel, later trompet. Hij bleef 22 jaar lid.
De broers Ap en Eef de Graaf op cornet.
Cor de Bree: bugel
Wim van Oostrum, zoon van de bakker: altsaxofoon
Cor Verhoef: bassaxofoon, tuba
Joop Verdonk achteraan op bastuba
2. Kraamvisite door de leerlingen van beide scholen van Westbroek-Achttienhoven
De kinderen kwamen met hun klas en onderwijzer(es) vanuit het dorp aangelopen, zwaaiend met vlaggetjes. Mevrouw Broere, met André op schoot achter het raam naast de voordeur, heette hen welkom. Zij zag hoe allen voor de deur de klompjes uitschopten om binnen de trap op te lopen naar de voorkamer boven. Daar waren lange tafels gedekt met voor ieder beschuit met muisjes op een bordje. Opgetogen lieten zij het zich smaken. Bij vertrek werden de passende klompjes weer aangetrokken. Een paar meisjes zijn inmiddels herkend (Reyka van Zijtveld en Dukie Mulder) en ook een schoolmeester (Wout van Oostrum).
Personeel in het doktershuis was o.a. Lien ( van de Gageldijk, 22 jaar). Zij deed open voor patiënten die aanbelden aan de voordeur.
3. André werd gedoopt in de Hervormde kerk van Westbroek.
Voor de doop liep de familie naar de kerk, met als laatste een zuster met de baby in de kinderwagen. Het dorp was nog opvallend rustig.
Voor de kerk is een kruis met bloemen zichtbaar ter herdenking van de gevallenen in de oorlog. De wonden waren nog vers. Later is hier een monument gebouwd.

Het huis dat nooit gebouwd werd. Wie weet meer?

Geplaatst op door

Van dominee Weststrate uit Heerde (inmiddels met emeritaat) ontvingen wij een originele bouwtekening voor een woning aan ‘het rondje’ aan de Tolakkerweg in Hollandsche Rading. Pikant detail: de tekening met het ontwerp dateert uit 1944! Het is intrigerend dat iemand in die tijd zulke plannen had. De opdracht werd gegeven door G. Bos.
Het huis is – voor zover we weten – nooit gebouwd en zeker niet op die plek.
Wie kan ons helpen aan informatie over de achtergronden van dit huis? Wie was G. Bos? Waarom kon hij/zij in 1944 nog deze plannen maken?

Hieronder een aantal details van de tekening die we ontvingen.

Aanzicht vanaf de Tolakkerweg
Plattegrond van woning en tuin
Zuidgevel
Schets van ‘het rondje’ en plaats van de te bouwen woning
Naam van de architect en datum van de tekening

De architect is interessant. Ferdinand Bernardus Jantzen (Amsterdam, 29 juni 1895 – Ede, 25 augustus 1987) was een Nederlands architect van protestantse kerken. Hij was in protestantse kringen tamelijk bekend. Hij ontwierp bakstenen kerkgebouwen, aanvankelijk in de stijl van het expressionisme, verwant aan de Amsterdamse School. Vanaf het einde van de jaren 30 van de 20e eeuw sloeg hij een meer traditionalistische richting in.

We zijn benieuwd of er mensen zijn in Hollandsche Rading of elders, die weten wie opdrachtgever G. Bos was of anderszins weten van de plannen om dit huis te bouwen. Wellicht is via hen ook te achterhalen waarom het plan niet is uitgevoerd. Al ligt de gedachte voor de hand dat het verloop van de oorlog daar mee te maken zal hebben.

Heeft u informatie of vragen? Stuur een mailbericht naar nieuwsbrief@historischeverenigingmaartensdijk.nl. Wie ons het meest op weg helpt krijgt sowieso een eervolle vermelding in de volgende nieuwsbrief en iets lezenswaardig uit de bibliotheek van onze vereniging.

Excursie naar Fort Vechten en het waterliniemuseum op donderdag 30 november.

Geplaatst op door

Het interim-bestuur van de Historische Vereniging Maartensdijk organiseert voor haar leden een excursie naar Fort Vechten en het waterliniemuseum.

Fort Vechten is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW), in 2021 uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed.

In onze voormalige gemeente Maartensdijk liggen maar liefst vijf van de 45 forten van de NHW. Lees hier … alles over de Maartensdijkse forten van de NHW.

Het programma van de excursie ziet er als volgt uit:
Donderdag 30 november. Vertrek naar Fort Vechten op eigen gelegenheid; reistijd per auto vanuit het centrum Maartensdijk plusminus 20 minuten.
Aanmelden bij de secretaris Conny Holdinga via deze email link of 06-51081407. Het maximaal aantal personen is 30 en vol is vol.

Aankomst met koffie/thee in het café van Fort Vechten: 10.30 uur
Inleiding door Anne Doedens in het auditorium: 11.00- 11.30 uur
Een groep (15 personen) gaat naar het museum,
de andere groep (15 personen) gaat voor de rondleiding over het fort: 11.30-12.45 uur
Pauze: koffie/thee met gebak in het café: 12.45 – 13.15 uur
Een groep gaat voor de rondleiding over het fort,
de andere groep gaat naar het museum: 13.45 – 14.30 uur
Vertrek op eigen gelegenheid
De entree van het museum wordt door de Historisch Vereniging Maartensdijk betaald. Als u in bezit van een museumkaart bent, neem hem dan mee.

De excursie is minder geschikt voor rollators gelet op de afstand van parkeerplaats tot aan het museum, en de rondleiding over het fort.